Podstawa opodatkowania VAT 2014 - część I

Powoli zbliżamy się do końca zmian VAT, ale jeszcze trochę zostało. Czytaliście jakie czekają was zmiany w obowiązku podatkowym VAT (kiedy rozliczać), kiedy trzeba wystawić fakturę, kiedy można będzie odliczać VAT naliczony oraz jakie zmiany w zwolnieniu do 150.000 zł obrotu. Dzisiaj zajmę się opowieścią o nowej podstawie opodatkowania VAT od 2014 r., czyli od jakiej kwoty naliczymy 23% VAT lub stawkę niższą. 

Temat ten jednak podzielimy, gdyż jest bardzo złożony. Po pierwsze trzeba omówić zmianę definicji i jej poszerzenie o koszty dodatkowe. I tym zajmę się w niniejszym poście. W kolejnym wpisie zajmę się szczególnymi uregulowaniami dotyczącymi możliwości obniżenia kwoty podlegającej opodatkowaniu VAT, czyli tej nieszczęsnej podstawy opodatkowania.

Zasady ogólne przy prostych transakcjach

Zacznijmy od początku. Obecnie kwota, od której naliczamy VAT to obrót rozumiany jako kwota netto (bez podatku VAT) należna z tytułu sprzedaży. Do tej kwoty doliczamy otrzymane dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze mające bezpośredni wpływ na cenę (kwotę należną) towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.

Zmiany VAT wchodzące od 1 stycznia 2014 r. wykreślają słowo "obrót" z podstawy opodatkowania. Od stycznia to od czego będziemy naliczać VAT, to wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika. 

Co to oznacza w praktyce? Czy mamy się z czego cieszyć?

 

Niekoniecznie. W praktyce nic się nie zmienia. Dalej kwota netto sprzedaży stanowi dla podatnika podstawę opodatkowania. 

Dotacje, subwencje i inne pieniądze zwiększające podstawę opodatkowania w VAT

Już prawie 10 lat minęło jak jesteśmy w Unii Europejskiej i wielu nauczyło się, że dotacje i subwencje wpływające na cenę, podwyższają podstawę opodatkowania oraz de facto (ostatecznie) podatek jaki należy odprowadzić do urzędu skarbowego. Jeszcze raz chcę podkreślić, że jeśli dostajemy dotację, subwencję lub inne pieniądze (od kogokolwiek - z UE, od miasta, państwa polskiego, organizacji charytatywnej itd.), dzięki którym inne podmioty (osoby fizyczne, osoby prawne, stowarzyszenia, fundacje, itd.) mogą kupić usługę lub towar taniej, w tym za darmo, to te dodatkowe środki stanowią dla sprzedawcy część podstawy opodatkowania.

Przykład:

Wozimy dzieci autobusem szkolnym. Normalnie powinny zapłacić 5 zł netto, ale urząd miasta dopłaca do każdego biletu 2 zł netto. VAT odprowadzamy nie od 3 zł netto jakie dzieci muszą zapłacić tylko od 5 zł.

Inaczej. Kapitał Ludzki - dofinansowanie z UE na ciekawy projekt mający pomóc bezrobotnym znaleźć pracę. My jako firma zajmująca się, powiedzmy szkoleniami, organizujemy cały projekt i uczymy osoby fizyczne po 50 roku życia języka angielskiego. Dzięki dotacjom unijnym osoby te nie płacą nic za kurs lub płacą niewielka kwotę, np. 50 zł za rok nauki. Bez względu na to czy my jako podmiot świadczymy na co dzień takie usługi czy nie dotacja wpłynęła na koszt (cenę) kursu dla ostatecznego nabywcy, zatem obniżyła nam podstawę opodatkowania VAT. O tę dotację naliczając VAT musimy podwyższyć "zapłatę". Roczny kurs języka normalnie kosztuje 1100 zł netto, my dzięki dotacji możemy świadczyć go za darmo lub za 50 zł. VAT jednak obliczymy od kwoty 1100 zł  lub 1050 zł. Bardzo ważnym jest zatem wzięcie pod uwagę także kosztów VAT przy występowaniu o dotacje unijne lub inne niezwrotne środki.

Świadczenia złożone a wartość podstawy opodatkowania

Tyle o zwykłej podstawie, wystarczająca przy świadczeniach prostych. W środowisku występują tak zwane świadczenia złożone, czyli takie, gdzie mamy jedną sprzedaż ważniejszą od pozostałych, które występują w ramach jednej transakcji. Natomiast sztuczne ich rozdzielenie powoduje utratę celowości tych ubocznych świadczeń.

Świadczeniem główny może być i sprzedaż towaru i sprzedaż usługi. Występujące obok tego głównego zamówienia czynności takie jak np. transport, cięcie, wysyłka pocztą, okna, części samochodowe, są na tyle mało dominujące, że bez nich świadczenie główne mogłoby być wykonane lecz wykonanie ich bez głównego zamówienia utraciłoby sens.

Przykłady:

Naprawa samochodu. Warsztat samochodowy ma sprawić, żeby auto znów jeździło. Tego chce klient (ostateczny nabywca). Do tego potrzebuje części, czyli dostawy towarów. Sama sprzedaż części do samochodu klienta nie urządza, ponieważ sam sobie tych części nie wymieni. Świadczeniem głównym jest w tym przypadku usługa naprawy pojazdu. Zatem do podstawy opodatkowania VAT usługi naprawy wliczymy także kwotę (cenę, wartość) wykorzystanych części.

Tak samo będzie, jeśli to dostawa towaru jest tym świadczeniem głównym, a inne usługi, czy nawet inne towary są tzw. kosztem ubocznym. Przykładowo koszt opakowania, transportu, niewielkiej przeróbki towaru, itp.

Od stycznia 2014 r. przepisy wprost będą mówiły o tym, że podstawa opodatkowania przy świadczeniach złożonych obejmuje także jego koszty uboczne. Mówi o tym nowy art. 29a ust. 6 ustawy o VAT. Do podstawy opodatkowania w VAT wlicza się także:

1) podatki, cła, opłaty i inne należności o podobnym charakterze, z wyjątkiem kwoty podatku;

2) koszty dodatkowe, takie jak prowizje, koszty opakowania, transportu i ubezpieczenia, pobierane przez dokonującego dostawy lub usługodawcę od nabywcy lub usługobiorcy.

Obecne przepisy nie zawierają podobnego przepisu, ale nie oznacza to, że wyżej opisana zasada nie obowiązuje. Wręcz przeciwnie. Nowe przepisy tylko precyzują panującą zasadę wynikająca z przepisów unijnych (tzw. jednolita podstawa opodatkowania). Na świadczeniach złożonych można czasem skorzystać a czasem stracić. W zależności czy koszt uboczny jako świadczenie odrębne byłby opodatkowany niższą lub wyższą stawką VAT. Np uboczny koszt ubezpieczenia, które normalnie byłoby zwolnione z VAT. A tak jest opodatkowane. Jeśli jednak sprzedajemy towar opodatkowany stawką 8% i doliczymy transport (zwykle opodatkowany 23%) to zyskamy na niższym VAT od świadczenia ubocznego.

Czego nie wliczymy do sprzedaży opodatkowanej VAT?

Podstawa opodatkowania nie obejmuje kwot:

1) stanowiących obniżkę cen w formie rabatu z tytułu wcześniejszej zapłaty;

2) udzielonych nabywcy lub usługobiorcy opustów i obniżek cen, uwzględnionych w momencie sprzedaży;

3) otrzymanych od nabywcy lub usługobiorcy jako zwrot udokumentowanych wydatków poniesionych w imieniu i na rzecz nabywcy lub usługobiorcy i ujmowanych przejściowo przez podatnika w prowadzonej przez niego ewidencji na potrzeby podatku.