Nieujawnione źródła przychodów- jakie sankcje grożą podatnikom przy powołaniu się na pożyczkę?

Organy podatkowe coraz trafniej kwalifikują podatników do kontroli i postępowania podatkowego w zakresie nieujawnionych źródeł przychodów. W trakcie postępowania organy podatkowe wymagają od podatników dwóch rodzajów oświadczeń tj.  deklaracji majątkowych oraz oświadczeń majątkowych. Różnicę między udokumentowanymi wydatkami a udokumentowanymi przychodami podatnicy często tłumaczą otrzymanymi pożyczkami lub darowiznami.

W takich przypadkach na uwagę zasługuje znowelizowany ustawą z dnia 18.11.2006 r. o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn oraz ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych art. 7 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Dodano w nim ust. 5, w którym przewidziano 20% stawkę podatku.

Sankcyjna 20% stawka znajdzie zastosowanie w dwóch sytuacjach.

Po pierwsze, jeżeli podatnik powołuje się na fakt zawarcia umowy pożyczki, depozytu nieprawidłowego oraz ustanowienie użytkowania nieprawidłowego przed organem podatkowym lub organem kontroli skarbowej, w toku czynności sprawdzających, postępowania podatkowego, kontroli podatkowej lub postępowania kontrolnego, a należny podatek nie został zapłacony (art. 7 ust. 5 pkt 1PCCU) .

Po drugie, jeżeli biorący pożyczkę powołuje się w toku czynności sprawdzających, postępowania podatkowego, kontroli podatkowej lub postępowania kontrolnego  na fakt zawarcia umowy pożyczki od osób najbliższych tj. małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierbów, rodzeństwa ojczyma i macochy, a nie spełnił warunku udokumentowania otrzymania pieniędzy na rachunek bankowy, albo jego rachunek prowadzony przez spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową lub przekazem pocztowym.

Z przepisu prawa jak również z praktyki fiskusa wynika, że stawka ta obowiązuje w sytuacjach kiedy podatnik powołuje się na czynności dokonane po upływie 5- letniego okresu przedawnienia ustalonego zgodnie z przepisami ordynacji podatkowej (odnowa obowiązku  podatkowego)  jak również będzie miała zastosowanie  w odniesieniu do nieprzedawnionego obowiązku podatkowego.

Podatnicy powołujący się na pożyczkę mogą więc zapłacić nie tylko sanacyjną stawkę podatku od czynności cywilnoprawnych w wysokości 20% kwoty pożyczki, ale również w przypadku nieprzedawnionego obowiązku podatkowego odsetki za zwłokę od zaległości podatkowych liczone po upływie 14 dni od dnia zawarcia umowy pożyczki do dnia wpłaty włącznie. Odsetki te organ nalicza nie ok. kwoty podatku obliczonej według stawki 2% lecz 20%. 

Powyższe aż bije po oczach niekonstytucyjnością przepisów. Na szczęście sądy administracyjne jednolicie orzekają, iż stawka 20% może mieć zastosowanie wyłącznie po przedawnieniu pierwszego obowiązku podatkowego. 

Gry na automatach o niskich wygranych, jak ustalić podstawę w VAT

W  polskim ustawodawstwie wątpliwości budzi podatek od towarów i usług w zakresie wyliczenia obrotu z tytułu gier na automatach o niskich wygranych. Obiekcje głównie dotyczą wyliczenia obrotu w tego typu działalności.

Wydaje się, że jedyną słuszną metodą wyliczenia obrotu na potrzeby opodatkowania podatkiem VAT w przypadku gier na automatach są kwoty uiszczone przez klientów pomniejszone o kwoty wypłacane wygranym oraz pomniejszony o kwotę należnego podatku od gier. To stanowisko potwierdzają liczne interpretacje indywidualne.

Zgodnie bowiem z art. 29 ustawy o VAT podstawą opodatkowania jest obrót. Obrotem jest kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy lub osoby trzeciej. Obrót zwiększa się o otrzymane dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze mające bezpośredni wpływ na cenę (kwotę należną) towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika, pomniejszone o kwotę należnego podatku. Powyższy artykuł nie zawiera jednak wszystkich regulacji dotyczących prowadzenia przedsiębiorstwa o charakterze gier losowych. Organy podatkowe w tym przypadku sięgają do orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej zwanym TSUE).

W wyroku TSUE w sprawie C-38/93 pomiędzy H.J. Glawe Spiel – und Unterhaltungsgerate Aufstellungsgesellschaft mbH Co. KG a Finanzamt Hamburg- Barmebek-Uhlenhorst, czytamy, że w przypadku automatów do gier dających możliwość uzyskania wygranej, które z bezwzględnie obowiązującymi przepisami ustawowymi wypłacają wygraną jako określony procent całkowitej wrzuconej stawki, wynagrodzenie faktycznie otrzymane przez usługodawcę w zamian za udostępnienie automatów stanowi wyłącznie cześć stawki, którą może zatrzymać dla siebie. Z powyższego wynika, że kwoty wypłaconych nagród nie powinny być wliczane do podstawy opodatkowania.

Ustalenie wynagrodzenia przedsiębiorcy z tytułu transakcji zawieranych w związku z wykonywaniem działalności przy użyciu automatów o niskich wygranych, sprowadza się zatem do określenia  faktycznego wynagrodzeniem za świadczone usługi związane z udostępnianiem graczom automatów o niskich wygranych.

Istnieje dlatego ograniczenie, które dotyczy systemu urządzeń technicznych służących do gry, który pozwala na ustalenie rzeczywistego przebiegu transakcji, czyli rejestruje poszczególne wpłaty oraz wypłacone wygrane. System  zainstalowany w automatach zawiera w pamięci dane dotyczące ogólnej sumy wpłaconych stawek i wypłaconych tytułem wygranej, a więc rejestracji podlega wartość wpłat do automatu i wypłat z tytułu wygranych z automatu, od pierwszego uruchomienia do chwili obecnej. Ponadto automaty eksploatowane muszą spełniać warunki techniczne pozwalające na kontrolę przeprowadzonych w nich gier, zgodnie z pozytywną opinią techniczną Jednostki Badającej dopuszczającą ww. automaty do eksploatacji. Zgodny i sprawny system monitoringu umożliwia zatem, dokładne określenie obrotu, tzn. ile pieniędzy zostało wrzucone do automatu, a ile zostało wypłacone graczom.

Sprawny system monitoringu wpływa na wysokość osiągniętego przez Przedsiębiorstwo obrotu, tzn. na podstawie danych zapisanych w systemie zimniejsza się należności od graczy z tytułu wypłaconych wygranych, tj. wynagrodzenia, jakie z tytułu udostępnienia graczowi urządzenia otrzymuje Spółka. Wysokość obrotu ma wpływ na ustalenie proporcji mającej zastosowanie w odliczaniu częściowym, o której mowa w art. 90 ustawy o VAT. Z uwagi na to, że wyliczenie wskaźnika następuje przy uwzględnieniu udziału obrotu ze sprzedaży opodatkowanej w obrocie ogółem (gdzie uwzględniana jest sprzedaż zwolniona) istotnym pozostaje ustalenie jak obliczyć obrót ze sprzedaży usług świadczonych przy pomocy automatów dających możliwość wygranej i wypłacających te wygrane.

W kwestii ustalenia podstawy opodatkowania w przypadku usług w zakresie gier losowych, zakładów wzajemnych, gier na automatach i gier na automatach o niskich wygranych, podstawę opodatkowania w przypadku świadczenia usług w rozumieniu art. 73 Dyrektywy 112, stanowi zapłata faktycznie otrzymana w zamian za wyświadczoną usługę. W przypadku automatów do gry dających możliwość uzyskania wygranej, które zgodnie z bezwzględnie obowiązującymi przepisami ustawowymi wypłacają wygrane, zapłata faktycznie otrzymana przez usługodawcę w zamian za udostępnienie automatów stanowi wyłącznie część stawki, którą może zatrzymać dla siebie. Przepis ten należy zatem interpretować w taki sposób, aby podstawa opodatkowania czynności związanych z takimi automatami nie obejmowała określonej w regulaminie części całkowitej stawki odpowiadającej wygranej wypłaconej graczom.

Reasumując podstawą opodatkowania podatkiem VAT w przypadku działalności w zakresie gier na automatach o niskich wygranych jest różnica między wpłatami, a wypłatami z urządzenia (automatu o niskich wygranych), stanowiąca postać innego wynagrodzenia za wykonanie usługi pomniejszona o należny zryczałtowany podatek od gier urządzanych na każdym z automatów oraz pomniejszona o kwotę należnego podatku VAT.

Przedsiębiorco, jeżeli zakupiłeś węgiel w 2011 roku, będziesz musiał zapłacić akcyzę!

Uchwalona we wrześniu 2011 roku ustawa o redukcji niektórych obowiązków obywateli i przedsiębiorców, wprowadziła do ustawy o podatku akcyzowym nowe przepisy, zgodnie z którymi od dnia 2 stycznia 2012 roku węgiel oraz wyroby węglowe (węgiel kamienny, węgiel brunatny, koks) będą podlegały opodatkowaniu podatkiem akcyzowym, jeżeli będą przeznaczone w działalności gospodarczej do celów opałowych.

Autor zdjęcia Małgorzata Dz.

Zgodnie z nowymi przepisami podatnikiem będzie każdy przedsiębiorca, który kupił węgiel przed dniem 2 stycznia 2012 roku, czyli bez akcyzy, a po tym dniu spali go w piecu. Zgodnie bowiem ze znowelizowanymi przepisami o podatku akcyzowym opodatkowaniu akcyzą podlega nie tylko sprzedaż węgla, import, wewnątrzwspólnotowe nabycie, dostawa, import, export, ale także jego zużycie, jeżeli od tego wyboru nie została zapłacona akcyza.

Co oznacza dla przedsiębiorców? Każdy podmiot gospodarczy, który posiada węgiel i wyroby węglowe powinien w grudniu tego roku zarejestrować się w urzędzie celnym jako podatnik akcyzy. Od każdego zużycia węgla do celów opałowych po 2 stycznia 2012 roku należy obliczyć podatek akcyzowy i odprowadzić go do budżetu państwa(na rachunek właściwego urzędu celnego). Następnie, gdy zostanie zużyty cały zapas tego surowca, który przedsiębiorca nabył w 2011 roku, podmiot ten musi pamiętać, aby wyrejestrować się z podatku akcyzowego. W roku 2012 nabywany węgiel powinien być opodatkowany podatkiem akcyzowym przez dostawce.

Z obowiązku tego będą zwolnieni m. in. rolnicy pod pewnymi warunkami, takimi jak: prowadzenie odpowiedniej ewidencji oraz przechowywanie dokumentu dostawy. Składy węgla natomiast, jeżeli dalej chcą prowadzić swoją działalność, muszą się zarejestrować jako pośredniczący podmiot węglowy(najpóźniej do dnia 31 grudnia 2011r), który w przypadku sprzedaży (dostawy, eksportu)wyrobów węglowych podmiotom nie zwolnionym będzie naliczał akcyzę. Podstawą opodatkowania będzie wartość opałowa, wyrażona w gigadżulach( GJ). Składy węgla będą musiały ponadto prowadzić ewidencję zawierającą informacje umożliwiające ustalenie ilości wysłanych lub otrzymanych wyrobów węglowych zwolnionych od akcyzy ze względu na przeznaczenie, terminu wysłania lub odbioru tych wyrobów, a także miejsca odbioru w przypadku ich przemieszczania oraz informacje o dokumentach dostawy i kodzie CN wyrobów węglowych.

Wprowadzona ustawa w części dotyczącej akcyzy na węgiel i wyroby węglowe jest niezgodną z Konstytucją Rzeczpospolitej Polskiej, gdyż przepisy te zostały wprowadzone dopiero na etapie drugiego czytania, a zatem nie przeszły całego procesu legislacyjnego. Dopóki jednak przepisy te nie zostaną zaskarżone i Trybunał Konstytucyjny nie postanowi o ich niezgodności, należy je stosować, aby uniknąć negatywnych dla podatników konsekwencji.

W związku z powyższym każdy przedsiębiorca (mikro, mały czy duży), który wykorzystuje węgiel lub wyroby węglowe w działalności gospodarczej do celów opałowych, powinien sprawdzić, czy nie stanie się podatnikiem akcyzy od dnia 2 stycznia 2012 roku, chociażby przez krótki okres. Ustawa nie daje odpowiedzi czy wykorzystanie węgla do ogrzania budynku, w którym znajdują się zarówno pomieszczenia gospodarstw domowych jak również pomieszczenia wykorzystywanie w działalności gospodarczej, podlega opodatkowaniu od całości, części czy w ogóle nie podlega opodatkowaniu podatkiem akcyzowym.