Jednostka budżetowa nie jest podatnikiem VAT! Konsekwencje dla przedsiębiorców uchwały I FSP 1/13.

Święta za nami, nowy rok przed nami. Dziś dam wam odpocząć od zmian VAT od 2014, ale niestety zostaniemy w tym podatku. Wielu prywatnych przedsiębiorców kupowało coś od tzw. jednostek budżetowych gmin, które samodzielnie prowadziły działalność gospodarczą i miały swój NIP. Inny niż gmina. Niedługo przedsiębiorstwa te mogą mieć problemy z fiskusem za nieprawidłowo odliczony VAT.

Być może obiła się wam o uszy uchwała składu siedmiu sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 23 czerwca 2013 r. I FSP 1/13, w której sędziowie orzekli, wbrew panującej praktyce, że jednostki budżetowe gmin nie są odrębnymi podatnikami VAT. Podatnikiem VAT jest wyłącznie gmina.

Teza ta wywołała rewolucję, gdyż nagle urzędy administracji samorządowej i państwowej, urzędy statystyczne, prokuratury, sądy, areszty, więzienia, jednostki wojska i policji, straż pożarna, szkoły i internaty, przedszkola, zarządy utrzymania dróg, komunikacje miejskie, ośrodki rekreacji i sportu, itd. przestały być podatnikami VAT i to wstecznie. 

Przepisy się nie zmieniły, ale zmieniła się ich interpretacja. Całe media i eksperci poświęcają uwagę tym biednym gminom, które będą miały mnóstwo roboty z dostosowaniem swojego systemu do nowych warunków (zarządzanie centralne podatkiem VAT zamiast rozproszenia). Nikt słowem nawet nie wspomina o przedsiębiorcach, którzy od tych jednostek budżetowych nabyli usługę lub towar. 

Przyjmując uchwałę za jedynie słuszną, każda faktura wystawiona przez jednostkę budżetową jest fakturą nieprawidłową, tzn. wystawiona przez podmiot nieuprawniony. Czyli z takiej faktury nie można odliczyć VAT naliczonego. Jeśli ktoś odliczył, to zrobił to niesłusznie, urząd skarbowy może mu to zakwestionować.

Ministerstwo Finansów pisze na swojej stronie internetowej, że "Intencją resortu finansów jest, aby obciążenie gmin związane z zastosowaniem się do wykładni zaprezentowanej w uchwale NSA, było jak najmniejsze." A gdzie przedsiębiorcy? Podobno dotychczasowe rozliczenia gmin fiskus ma uznawać. To fiskus mówi dzisiaj, a co powie za 3-y lata? Może zmieni interpretację tak jak było w przypadku ZUS od składek za zawieszenie działalności.

12 grudnia 2013 r. Ministerstwo Finansów w komunikacie wskazało, że NSA zapyta Europejski Trybunał Sprawiedliwości o to czy jednostki budżetowe mogą być samodzielnymi podatnikami VAT w świetle dyrektywy VAT (postanowienie z 10 grudnia 2013 r., sygn. I FSK 311/12). Na stronach NSA postanowienie to jeszcze nie jest opublikowane, ale znajduje się informacja o tym, że zostało takie pytanie skierowane do ETS. Ministerstwo walczy jeszcze o to by panująca praktyka była dalej stosowana, ale nie wiadomo czy ETS w ogóle będzie chciał interpretować taką sprawę.

Obecnie radzę wszystkim ostrożnie zawierać umowy z takimi jednostkami, jak szkoły, urzędy, itp. I zwracać szczególną uwagę na to co mówi się w tej sprawie. Jakie komunikaty pisze Ministerstwo Finansów i jak rozstrzygnie sprawę ETS. Jeżeli ETS powtórzy za uchwałą z 24 czerwca 2013, że jednostki budżetowe nie są podatnikami VAT to od razu radzę przedsiębiorcom występować o interpretacje indywidualne czy musicie korygować złożone deklaracje w związku z odliczonym VAT naliczonym przez np. szkołę za wynajem sali na prowadzenie lekcji języka angielskiego.

Interpretacja indywidualna będzie was chronić przed odsetkami i karami za nieprawidłowe rozliczenia. No chyba, że Minister wyda w waszej sprawie interpretację ogólną, ale póki co martwi się tylko o gminy. Pamiętajcie, nawet najkorzystniejsza interpretacja ogólna dla gmin w żaden sposób nie chroni was, przedsiębiorców.

Sprawdźcie też w wykazie jednostek budżetowych waszej gminy, które jej podmioty to jednostki budżetowe. Być może z żadną nie zawieraliście umów, ale jeśli istnieje choć cień podejrzenia lepiej to zrobić dzisiaj niż dowiedzieć się na kontroli skarbowej.

No tak, a jak sprzedaliście coś gminie? Znów faktura w części nabywcy jest nieprawidłowa, bo powinna być gmina. Czy wtedy też trzeba korygować? Na razie Ministerstwo czeka na interpretację ETS, więc nie wyda żadnych wskazówek. Ty przedsiębiorco martw się sam. Gmina nie przyjmie korekty, bo czeka na to co zrobi Ministerstwo. Czekamy zatem w zawieszeniu. Miejmy nadzieję, że krócej niż rok.

Tego życzę wam i sobie na ten 2014 r. Orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie możliwości występowania jednostek budżetowych jako odrębnych od gminy podatników VAT.